Z Broumova przez Rożmital na paleozoiczne wulkany Gór Suchych

Po drodze można poznać wiele rodzajów skał wulkanicznych, powstałych z wyrzutów lawy i erupcji paleozoicznych wulkanów. Przy odrobinie szczęścia uda się nawet znaleźć fragmenty miejscowych kamieni półszlachetnych.

Ta wycieczka geologiczna prowadzi po ciekawostkach Narodowego Geoparku Broumovsko, w porównaniu z innymi będzie mniej wymagająca, ale ekscytująca. Docenią to z pewnością szczególnie zwolennicy wędrówek z nawigacją GPS, która w wielu miejscach pomoże odnaleźć właściwe lokalizacje, niemal dwudziestokilometrowa wycieczka w Kotlinie Broumovskiej pozwoli w pełni się zrelaksować. Na trasie zobaczymy formy skalne, pochodzące z okresu permu sprzed około 300-290 miliony lat, jako skutek masywnej aktywności wulkanicznej na terenie ówczesnych prehistorycznych bagien.

Najlepszym punktem startu, do którego wrócimy, będzie dworzec w Broumovie. Na początek, aby przygotować się do wymagającej wycieczki, warto zaopatrzyć się na drogę np. w pobliskim sklepie Penny Market, a przy parkingu sklepu znajdziemy stanowisko „Pod hradbami” (Pod murami) doskonały przykład drobnoziarnistych osadów permskich o typowym czerwonym kolorze (z powodu tlenków żelaza), powstałych w wyniku sedymentacji drobnego materiału w warunkach ciepłego klimatu. Skały tego rodzaju stanowią większą część podłoża Kotliny Broumovskiej i są powodem czerwonego zabarwienia tutejszej gleby. Od stanowiska kawałek wracamy ulicą Na Příkopech, gdzie na wychodni w formie ściany można zaobserwować oznaki selektywnego wietrzenia warstw sedymentacji permskiej o różnej wytrzymałości. Przechodzimy na ulicę Tyršova i tu na rogu domu nr 17 zobaczymy ciekawostkę hydrologiczną – w ścianach są zabudowane bloki z piaskowca z naniesionym poziomem wody podczas największych powodzi na rzece Ścinawce. Brzegiem idziemy niespełna 200 m w górę rzeki i za mostem dla pieszych wejdziemy na niebieski szlak, którym ruszamy na Rożmital. Wcześniej jednak na prawym brzegu rzeki Ścinawki, tuż za mostem, zapoznamy się z lokalizacją „Pod klášterní zahradou” (Pod ogrodami klasztornymi), z małą jaskinią, wykutą w ścianie kruchych skał permskich.  Później niebieski szlak wyprowadzi nas z miasta. Po około 2 km znajdziemy się wśród pól przed wsią Rożmital przechodząc płytką niecką Szara Niwa (Šedá niva), gdzie przy dobrych warunkach w zaoranej i przemytej deszczem glebie da się znaleźć fragmenty naniesionych skał wulkanicznych wylewnych z geodami krystalicznych kwarców, chalcedonów lub agatów. W skale macierzystej te minerały dzisiaj występują już rzadko w melafirach kamieniołomów Rożmitala, gdzie każdy zapewne z chęcią zapozna się z całą ścieżką edukacyjną Kamieniołom Rożmital pod Broumovem (Lom Rožmitál u Broumova). Przy ostatniej tablicy ścieżki edukacyjnej wrócimy na szlak niebieski, którym jedziemy do oznakowanej trasy nr 4002, która doprowadzi nas do rozdroża Pod Czerwonym Wierchem, za którym na południowy-wschód przejedziemy cały stok południowej części Gór Suchych, aż do wsi Szonów. Po drodze zrobimy 3 postoje edukacyjne przy stanowiskach geologicznych. Pierwszy z nich – Wysoka Skała - jest szpiczastym bocznym wzniesieniem z widocznym śladami silnej erozji stosunkowo miękkich skał wulkanicznych, przeważnie tufów ryolitowych, których ciekawie wymodelowane wychodnie można tam znaleźć po współrzędnych GPS: 50°36'50.762"N, 16°24'4.165"E. Na południowo-wschodnim zboczu grzbietu Wysoka Skała, bezpośrednio na leśnej drodze, którą idziemy do Szonowa, możemy badać wychodnie skał wulkanicznych o różnych barwach – tufów i tufitów ryolitowych, miejscami z zawartością drobnych okruchów lawowych (lapille). Po około 1 km dotrzemy na przełęcz przy Czerwonym Wierchu (Rudný vrch), skąd mamy piękny widok Kotliny Broumovskiej i grzbietów Ścian Broumova. Tu wprowadzamy do nawigacji GPS współrzędne 50°36'16.048"N, 16°24'11.701"E i próbujemy znaleźć na zalesionym południowym stoku wychodnię skalną o wysokości około 2,5 m z bardzo twardymi skałami law bazaltowo-andezytowych z lekkimi śladami podziału słupowego. Leśną ścieżką schodzimy z przełęczy na utwardzoną drogę w mocno wciętej dolinie rzecznej lewobrzeżnego dopływu Potoku Szonowskiego. W górnych partiach południowo-wschodniego zbocza doliny (wg współrzędnych GPS  50°35'50.051"N, 16°24'29.235"E) możemy w lesie mieszanym trafić na bardzo ciekawe wychodnie skalne i rumosz bloków skalnych, zbudowanych z bardzo twardych bazowych skał Gór Suchych, tj. czarno-szarych szklistych (bez kwarcu) skał wulkanicznych wylewnych (law). Stanowisko Kamieniec (Kamenec) ma widoczne uwarstwienie strumieni lawy, podział blokowy dużych fragmentów skały, charakterystyczną korozję powierzchniową wychodni i przykłady osuwisk skał na niestabilnym stoku. Inna z wychodni tych skał, też warta zobaczenia, znajduje się niżej, po przeciwległej stronie doliny w miejscu o współrzędnych 50°35'49.629"N, 16°24'23.720"E. Z drogi pod oglądanymi skałami Kamieńca, poniżej wyremontowanej kapliczki na skraju lasu będziemy mieć kolejny z imponujących widoków – tym razem możemy podziwiać imponującą sylwetkę szonowskiego kościoła św. Małgorzaty na tle pasma Ścian Broumova. Jest to jeden z kościołów grupy barokowych kościołów broumovskich i wart jest obejrzenia z bliska. Od rozdroża turystycznego w Szonowie (Šonov) idziemy niecały kilometr trasą rowerową nr 4002 i wchodzimy na niebieski szlak pieszy, którym wracamy na broumovski dworzec. W przybliżeniu w połowie tego powrotnego odcinka, około 2 km przed Broumovem, zatrzymamy się jeszcze wśród pól pod stodołą nad Czarnym Potokiem, przy stanowisku Wąwóz Rożmitalu (Rožmitálský úvoz), gdzie wychodnia pozwala zobaczyć piękny profil geologiczny z wyraźnym stykiem łupków o grubej strukturze iłowców piaskowcowych warstw marcinkowickich w nadkładzie i urozmaiconych kolorystycznie drobnoziarnistych kruchych skał (aleuropelitów) horyzontu wiżniowskiego (wyraźnie oddzielnej warstwy) z wtrąceniami wapiennymi i okrągłymi konkrecjami w warstwie spągowej. Pełni wrażeń i refleksji, i z pewnością przyjemnie zmęczeni całodzienną wycieczką na świeżym powietrzu, dochodzimy do końca tej odkrywczej wyprawy.